Ons onderwijssysteem is mogelijk wel de belangrijkste schakel als het ons doel is om duurzaam samen te leven. Elke nieuwe generatie zal de geest van de samenleving waartoe zij behoren gecultiveerd of aangewakkerd moeten krijgen. Het onderwijs draagt dus voor een groot deel bij aan de identiteit van mensen. Het onderwijs zou het individu perspectieven moeten verschaffen om naar de wereld te kijken. Bedenk hierbij dat het Surinaams onderwijs lijdt aan de dogma’s van plantation society theorie. Bedenk dat ons onderwijssysteem oneindig gedomineerd wordt door de “European way of life”, dat de Surinamer niet wordt onderwezen in de waarde van onze plurale samenleving en daardoor wij steeds verkeren in een “static cultural pluralism”, bedenk de greep en invloed die “mental slavery” heeft op onze redeneringen, onze cultuur van beleid ontwikkelen, politiek voeren en economisch handelen en bedenk het feit dat ons onderwijssyteem gebasseer is op “coercion & control” en wij daardoor steeds mensen vormen om te (re) produceren gelijk het slaafse “seasoning” proces. Via onderwijs kan het individu kennismaken met zichzelf en de wereld om hem of haar. Wij zouden ons moeten afvragen hoe waken over de geest van Suriname?

Volgens Ivan Illich (1978) in zijn boek “Ontscholing van de Maatschappij” zou een nieuw onderwijssysteem moeten inhouden: het creëren van een nieuw soort educatieve relatie tussen de mens zijn omgeving.” Dit idee brengt mij tot het denken aan de vrijheid die allemaal kan worden opgenomen in het onderwijs. Vrijheid in denken en om perspectieven in alle creativiteit te mogen inzetten om de wereld te ontdekken. Het verschijnsel mentale slavernij zou mede via het onderwijs uit onze samenleving geholpen kunnen worden. Een zeer belangrijk middel die kan bijdragen aan deze verandering is kritisch denken opnemen als fundamenteel voor een proactieve samenleving. Onderwijs zou het denken moeten stimuleren en ook het bevragen om meer te weten.

“Critical thinking should center not on answering questions but on questioning answers” Sonia Livingstone.

Ik durf te zeggen dat onderwijs in Suriname gericht is (re)productie en niet op ondernemerschap, zelfwerkzaamheid of zelfontplooiing van de burgers. Dit is een verschijning van de plantation society theorie in het onderwijs. Mensen worden getraind om dwang en heerschappij te accepteren. Daarmee wil ik ook aangeven dat wij beter vanaf zouden zijn als ons onderwijssysteem gebasseerd was op ondernemerschap. Denk hierbij aan de productiefactoren van economie: natuur, kapitaal, ondernemerschap en arbeid (reproductie). Om deze waarden te stimuleren is een kritisch denkpatroon en kritsiche houding van eminent belang. Wij zullen het onderwijssysteem moeten richten op ondernemerschap, zodat de surinaamse "human capital", gedreven door het gevoel voor vrijheid en zelfstandigheid, initiatieven kan ondernemen. De ondernemende karakter heeft meer voordelen, dan de reproducerende houding van een arbeider. Surinamers zullen niet alleen als arbeidskracht moeten worden voorbereid, maar vooral om doelgericht te dromen, te geloven in eigen kunnen en vrijheid.

Een doel van een bepaald kennis hebben kan bijvoorbeeld zijn: de bevrijding die deze kennis inhoudt te delen met de wereld. In mijn wereld staat kennis voor bevrijding als meehanger. Als kennis meer voor bevrijding staat dan macht hebben wij als samenleving al een bijzonder grote sprong vooruit gemaakt. Via het onderwijs zullen we de talenten moeten ontdekken en ontwikkelen in plaats van jaknikkers en volgers te maken van de jongeren. Er zal dus sprake moeten zijn van een nieuwe “seasoning”. Deze seasoning is niet het voorbereiden om onderdrukking te accepteren, maar om bergen te verzetten via het denken en het ondernemen van weloverwogen acties. Om zodoende de innerlijke kracht te bevrijden, zodat alle potenties mogen vloeien. Ik citeer dan ook deze legend:

Education either functions as an instrument which is used to facilitate the integration of the younger generation into the logic of the present system and bring about conformity or it becomes the practice of freedom, the means by which men and women deal critically and creatively with reality and discover how to participate in the transformation of their world

Paulo Freire (1993) – Pedagogy of the Oppressed

De wetenschap zou daarom als het centrum moeten functioneren waar de bevrijding wordt afgekondigd, onderwezen, geproduceerd, geanalyseerd, onderzocht en bijgehouden. De wetenschap moet in ons land: de richting waar dit land naar toe beweegt kunnen zien en onder loep kunnen houden, zodat zij de bevolking daarvan wijs kan maken, de unieke en bijzondere talenten voor wetenschapsbeoefening ontdekken, vormen en stimuleren. De wetenschap dient te waken over het geest van Suriname, dus de kennis/bevrijding die alle instituties en organen beinvloeden. Hoe meer kennis wij bezitten over onze eigen Surinaamse situatie en de wereld buiten ons, hoe beweeglijker en voortreffelijker wij zullen worden. Wij zijn de geest van Suriname en wij moeten haar zielsboodschap verwerkelijken door deze te kennen en te presenteren aan generaties die zullen volgen.